خودآموز مکالمه عربی

یک عرب عراقی روستایی بیسواد، به احتمال بالای هشتاد درصد نخواهد توانست به زبان فصیح صحبت کند یا آن را بفهمد! اما شما قرار نیست مثل او سالها در یک روستای پرت زندگی کنید. بلکه قرار است از لهجه فُصحی کمک بگیرید تا لهجه عراقی را یاد بگیرید.

اکنون باید بدانید که لهجه عراقی، در حقیقت همان لهجه فصحی (ممکن است به آن فصیح هم گفته شود، هرچند تفاوت مختصری می کنند) است که برای ساده تر شدن، تغییراتی در مفردات یا اسالیب آن داده شود تا از دل آن لهجه تولید شود. یک مثال بزنیم از زبان فارسی فصیح و لهجه محلی.

««دادا اِی اُومِدِس نیم کیلو ماس بِستونِه. آ ماس چه ماستی خیلی عالیِس.»»

این عبارت را اصفهانی ها بجای این جمله: «داداش، این آمده است تا نیم کیلو ماست بگیرد. ماست چه ماستی، خیلی عالی است» به کار می برند.

اکنون ببینیم چه تغییراتی در عبارت اصلی رخ داده است:

1- شین آخر کلمه داداش «حذف» شده است.
2- "آ" در کلمه بستاند «تبدیل» به و شده است و "دال" آخر آن نیز به "ه" تبدیل شده است.
3- "آ" که یک «کلمه جدید» است به اول جمله دوم اضافه شده است که یک تکه کلام در لهجه اصفهانی است.
4-  دو کلمه "عالی است" در همدیگر «ادغام» شده اند.

با توجه در مثال بالا به چهار تغییر اساسی که در لهجات رخ می دهد پی می بریم:

    حذف
    تبدیل
    ادغام
    کلمات جدید

این تغییرات مذکور اساس کار ما را تشکیل می دهند. یعنی از این به بعد باید ببینیم کلمه ای که به گوش مان می خورد کدامیک از این تغییرات در آن رخ داده که این گونه کلمات را شکسته است.

نکته اول: گاهی در یک کلمه بیش از یک تغییر رخ می دهد که کمی کار را مشکل تر می کند. اما با استماع زیاد خودتان می توانید قواعد پرکاربردی را استخراج کنید.

نکته دوم: ممکن است شما پس از استماع فراوان بتوانید تغییر دیگری را به اینها اضافه کنید. اشکالی ندارد. حتما آن را با چند مثال برای ما بفرستید تا به این خودآموز اضافه کنیم.

نکته سوم: می توان اینگونه نتیجه گرفت که علت این که لهجات شکل می گیرند، سهولت در کلام است. حذف و تبدیل و ادغام معمولا برای رفع ثقل و سنگینی برخی حروف و کلمات به کار می رود.

***

تمرین: شش جمله به لهجه خودتان یا به یک لهجه که بلدید بیان کنید که شامل هر شش تغییر بالا نسبت به زبان رسمی فارسی باشد.